Lavra Holenklooster, werelderfgoed in Kiev

‘Adembenemend’, ‘wat een schoonheid’, ‘oogverblindend’, ‘een must’. Toeristen die het Lavra holenklooster voor het eerst bezoeken kijken hun ogen uit. Niet gek, want het Kievo Pechervska Lavra, met 24 hectare vol kloosters, kerken, ondergrondse gangen, belangrijke heiligdommen en musea is letterlijk een van de grootste bezienswaardigheden van Kiev. Je kunt je er gemakkelijk een halve dag vermaken. Maar door de grootte van het complex en de vele emotionele pelgrims om je heen, kun je je er ook verloren voelen. Lees daarom snel verder om je bezoek aan deze unieke plek in Kiev tot een succes te maken.

Lavra holenklooster in het kort

• Minimaal een halve dagtrip
• Heiligste plek in Oekraïne en Rusland.
• Kerken, kloosters en ondergrondse mummies
• Kleed je gepast
• Het beste kies je voor een tour
• Weekenden of vrije dagen kunnen erg druk zijn

Dit artikel is vrij lang. Dat komt omdat er veel informatie over Lavra te vertellen is en je een bezoek het beste goed voorbereid. Wil je meer gemak, scroll dan naar beneden om de alinea over tours te lezen, waarbij alles voor je geregeld wordt.

Geschiedenis van het Lavra klooster

Monniken besloten net ten zuidoosten van Kiev een groot klooster te bouwen. Het was het jaar 1051 en het Russisch Orthodoxe geloof was net tot de officiële religie gekozen van het toenmalige Kievan Rus-rijk. In de loop van de eeuwen is het complex steeds groter geworden, bijgebouwd, afgebroken, aangebouwd. Het draagt de naam Lavra, wat verwijst naar de belangrijke functie die dit klooster heeft voor het Russisch Orthodoxe geloof. Het is de heiligste plek in Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland. Je zult daarom veel gelovige bezoekers uit deze landen zien. Inmiddels hebben meer dan 43 miljoen pelgrims uit de hele wereld Lavra en het holenklooster bezocht. Op welke dag je ook gaat, je bent er nooit alleen.

Het Lavra in Kiev is ook wereldberoemd om zijn holenklooster, het enorme gangenstelsel onder de grond. In totaal zijn de gangen meer dan 30 kilometer gang. In de gangen zijn gebedsruimtes en worden monniken na hun overlijden bijgezet. Inmiddels liggen er ruim 100 monniken opgebaard. Door het ideale ondergrondse klimaat – of juist omdat ze zo heilig zijn – blijven alle lichamen als vanzelf geconserveerd zonder te balsemen. Ook de stichters van het Lavra, de monniken Theodosius en Anthonius, liggen hier opgebaard zonder dat hun lichaam vergaat. Voor Russisch Orthodoxe gelovigen een reden om naar Kiev te komen en hun respect te tonen aan de heilige mummies.

Holenklooster: mummies in onderaardse gangen

Ook als ‘gewone’ bezoeker mag je de ondergrondse grotten in. Aan de ene kant is dat best spannend. Met een eigen kaars de grotten in en je weg vinden tussen de mummies. Aan de andere kant zijn de grotten voor heel veel mensen meer dan enkel een spannende excursie. Je bevindt je op een plek die voor miljoenen mensen enorm heilig is, dus het is goed om de plek met respect te behandelen. Besluit op eigen houtje naar Lavra te gaan, dan is het verstandig om in ieder geval in de grotten bij een gids aan te sluiten. Dat heeft een aantal voordelen. Zo krijgt je achtergrondinformatie, waardoor je beter begrijpt waarom deze plek zo bijzonder is. Daarnaast kun je verder de gangen in, daar waar verder alleen pelgrims mogen komen. In je eentje in de donkere gangetjes met zoveel mensen om je heen, kan het wat verloren voelen, waardoor je eigenlijk voornamelijk uitkijkt naar de uitgang. Zonde! Een gids geeft je houvast en wellicht ook een geldige reden om hier te zijn.

Hoe ziet een bezoek aan de grotten eruit?

Degelijke kleding is in heel Lavra belangrijk, in de grotten doen ze daar een schepje bovenop. Je wordt bij de ingang gekeurd op je kleding. Vrouwen met een broek of een rok boven de knie zijn verplicht om ter plekke een lange rok aan te trekken. Deze hangen bij de ingang en kun je na afloop weer terugbrengen. Ook een hoofddoek of shawl over je haar is verplicht. Entree tot de grotten is gratis, wel is het aan te raden voor een paar cent een kaars te kopen voor je naar binnen gaat. Dit is de enige verlichting die er onder de grond is.

De gangen zijn laag en smal en worden verlicht door de kaarsen van bezoekers. Hier en daar zijn nissen of kleine ruimtes waar de heilige mummies in opgebaard liggen. Hoewel er bordjes hangen met de looproute, zijn veel mensen overweldigd door emoties en lopen ze kriskras door de gangen om de mummies te kussen en erbij te bidden. Zeker in het weekend, als het drukker is, levert dit chaotische taferelen op in de smalle tunneltjes. Pas goed op je kaars en op die van andere mensen. Zeker met polyester doeken in je haar is dit belangrijk. In de ondergrondse gangen hangen schilderijtjes van monniken en glazen kisten met mummies (die voor het grootste deel gekleed zijn in doeken). Op een gegeven moment kom je bij een kruising waarbij pelgrims verder mogen en toeristen naar de uitgang gaan. Wil je ook verder de grotten in, dan is een gids nodig.

Kerken en musea in het Lavra

In het glooiende Lavra heb je naast het holenklooster ook verschillende kerken, twee klokkentorens die je kunt bezoeken voor een uitzicht, en een aantal musea. Vooral het micro miniatuurmuseum is erg populair. Hier zie je mini kunstwerken van Mykola Siadrystyi, zoals ‘s werelds kleinste boek en kleinste schaakspel. De kunstwerken zijn alleen goed te zien onder een microscoop, omdat ze zo groot als een speldenknop zijn. Voor een overzicht van de overige tentoonstellingen en kerken, kun je kijken op de website van het Lavra zelf.

In Lavra gaat elke dag het gewone religieuze leven door. De kerken hebben langdurige diensten, er wordt gezongen, gebeden en de klokken worden geluid. Tijdens de dienst kun je gewoon de kerken in. Een Orthodoxe dienst is staand en het is niet perse zo dat gelovigen een hele dienst blijven. Iedereen kan in- en uitlopen. Bedek als vrouw wel je hoofd als je een kerk ingaat. Het voelt wel een beetje gek om tijdens een dienst door de kerk rond te lopen. Ook daarom kan het fijn zijn om met een lokale gids rond te lopen die weet wat wel en niet hoort.

Lavra holenklooster bezoeken

Je kunt het Lavra holenklooster op twee manieren bezoeken: zelf erheen gaan of met een tour mee.
Wij raden bij het Lavra sterk aan om een gids te nemen of met een tour mee te gaan. Voornamelijk omdat in het complex nog niet alles in het Engels staat aangegeven en je er (waarschijnlijk) als niet Russisch Orthodox gelovige het klooster bezoekt. Je kunt je op de kloostergrond wat verloren voelen en het kan daardoor tegenvallen voor de ‘gewone’ bezoeker. Je hebt geen idee wat je ziet, waarom je dat ziet en wat er bijzonder aan is. Ondertussen gaat het religieuze leven om je heen door, wat je het gevoel geeft dat je er als toerist niet thuis hoort. Voor de ondergrondse grotten geldt dat je zonder gids alleen in het voorste deel mag kijken. De rest van de heilige gangen zijn alleen open voor pelgrims en voor mensen met een gids.

Een tour naar het holenklooster houdt vaak in dat je opgehaald wordt bij je hotel of appartement. Je krijgt een Engelstalige gids die je door het Lavra-complex leidt. Je brengt een bezoek aan het gangenstelsel en wordt daarna teruggebracht wordt naar je hotel. De prijs voor zo’n tour is er vanaf € 45 per groep (van maximaal 6 mensen).

Lavra op eigen gelegenheid bezoeken

Wil je zelf naar het Lavra vanaf de binnenstad van Kiev, dan kun je de metro naar metrostation Arsenalna nemen. Het Lavra holenklooster ligt zo’n 15 minuten lopen van dit metrostation. Alternatief is een taxi of een Uber. Kaartjes kopen kan bij de verschillende ingangen van het Lavra complex. Er hangen niet altijd Engelse prijslijsten, maar je kunt van te voren op hun website kijken voor een Engelse vertaling.

Kleding tips voor je bezoek aan Lavra holenklooster

In het Lavra holenklooster ben je te gast op de heiligste plek van Belarus, Oekraine en Rusland samen. Het is een plek die veel pelgrims trekt en waar het daarom belangrijk is om je op dit bijzondere bezoek te kleden.

Voor vrouwen:
Broeken en korte rokken waren altijd een no go, maar tegenwoordig lopen er meer toeristen op het complex en zijn de ‘regels’ iets versoepeld. Een broek kan, net als een rok boven de knie. In de praktijk zie je overigens meer (korte) rokken op het terrein dan broeken. In het holenklooster onder de grond, zijn de regels wel streng. Een lange rok is verplicht en kosteloos te leen bij de ingang.

Naast bedekkende kleding is het belangrijk om een doek over het hoofd te dragen. Dat kan een korte of lange doek zijn of eventueel een shawl. Je hoeft niet al je haar te bedekken. Op de heilige plekken, zoals in de kerken en in het gangenstelsel, is deze hoofdbedekking verplicht. De meeste bezoekers dragen de doek over hun haren ook elders in het Lavra.

Voor mannen:
Korte broeken en t-shirts worden niet gewaardeerd. Bij de grotten heb je kans dat de monnik zijn dag niet heeft en je geweigerd wordt. Een vest met lange mouwen meenemen en een lange broek aantrekken is slim.

<< Ga terug naar ‘ bezienswaardigheden in Kiev‘